Kan de belastingdeal die Apple heeft gesloten met Ierland door de beugel? Als de Europese Commissie oordeelt van niet, dan moet de Amerikaanse techgigant miljarden aan achterstallige belasting betalen. De zaak zorgt voor spanningen tussen Brussel en de Amerikaanse overheid. 

Apple sloot in 1991 en 2007 overeenkomsten met de fiscus in Ierland, waar de hoofdzetel van zijn Europese activiteiten gevestigd is. Daardoor betaalde het technologieconcern jarenlang relatief weinig belasting over zijn verkopen in Europa.

Zie ook het artikel: Deze Ierse vrouw maakte Apple miljarden rijker

Volgens Brussel zijn de belastingvoordelen die Apple geniet in Ierland strijdig met het Europees recht: de Ierse fiscus en het techbedrijf hebben het uitgangspunt geschonden dat verrekenprijzen binnen een concern marktconform moeten zijn. De belastingdeal is daarom een vorm van verboden staatssteun.

Het Amerikaanse technologiebedrijf kan daarvoor niet worden beboet. Wel kan de Europese Commissie besluiten dat Apple achteraf alsnog meer belasting moet afdragen. JPMorgan becijferde vorig jaar dat het mogelijk om een bedrag van 17 miljard euro gaat.

Gevoelige zaak

Het onderzoek naar de belastingdeals van Apple - en ook die van Amazon - is al in 2014 gestart, maar een definitief besluit is al meerdere malen uitgesteld. Dat komt mede omdat de zaak gevoelig ligt bij de Amerikaanse regering.

Hoe gevoelig, bleek woensdag nog maar eens. In een rapport (pdf) stelt het Amerikaanse ministerie van Financiën dat eurocommissaris Margrethe Vestager van Mededinging internationale verdragen schendt door de belastingdeal aan te merken als verboden staatssteun. Het ministerie dreigt met tegenmaatregelen, zij het in algemene bewoordingen.

Amerikanen in vizier

Dat Brussel op de belastingdeals van multinationals duikt, is de Amerikanen al langer een doorn in het oog. Ze verdenken de Europese Commissie ervan het specifiek op Amerikaanse bedrijven te hebben gemunt.

Zo besloot de Commissie eerder dit jaar dat koffieketen Starbucks 25,7 miljoen euro terug moest betalen aan de Nederlandse Belastingdienst, omdat de fiscale voordelen die het bedrijf had bedongen een vorm van ongeoorloofde staatssteun waren. Ook lopen er meerdere onderzoeken tegen Google, onder meer naar mogelijk misbruik van de machtspositie van Android.

De Europese Commissie ontkent met klem dat haar onderzoeken vooral tegen Amerikaanse bedrijven zijn gericht. "Er is absoluut geen spoor van vooringenomenheid te vinden", aldus een woordvoerder van de mededingingswaakhond, die benadrukt dat ook Europese bedrijven als Fiat onder de loep zijn genomen.

Besluit volgende maand

Volgens de Financial Times neemt de Europese Commissie volgende maand een definitief besluit over de zaak-Apple. Met het woensdag gepubliceerde rapport voert het Amerikaanse ministerie van Financiën de druk alvast op.

Mocht Vestager besluiten dat Apple miljarden terug moet betalen, dan kan de Amerikaanse regering als tegenmaatregel besluiten om de belasting voor Europese bedrijven in de VS te verhogen. En dat is een klap die het fragiele Europa met de Brexit in het vooruitzicht wellicht liever vermijdt.